سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: موثرترین روش در مدیریت بهره برداری از مراتع، کنترل و ساماندهی چرای دام است.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی، ترحم بهزاد امروز - دوشنبه- نهم بهمن ماه  در جلسه کارگروه ملی مدیریت چرا و ساماندهی کوچ  که بصورت وبیناری برگزار شد، اعلام کرد: دستورالعمل اجرایی مدیریت و ساماندهی کوچ  با رویکرد پیشگیرانه و حفاظتی توسط دفتر امور مراتع تدوین و به استان ها ابلاغ شده است و اکنون این دفتر به عنوان دبیر کارگروه ملی مکلف است هر ساله قبل از شروع کوچ با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی و میزان پوشش گیاهی عرصه با همفکری کارشناسان امور مراتع استان ها و امور عشایر به تنظیم تقویم کوچ و برنامه ریزی و سیاست گذاری قبل از آغاز فصل چرا اقدام نماید.
بهزاد، هدف از اجرای پروژه مدیریت چرا و ساماندهی کوچ  را پایش مداوم مرتع و مرتعداران برشمرد و افزود: ساماندهی کوچ عشایر از طریق خدمات رسانی موثر و جلوگيري از چراي زود رس و كنترل زمان ورود زودهنگام دام به مناطق ييلاقي بسیار ضروری است و در ادامه از تخریب بیشتر مراتع و چرای خارج از فصل، کمک کرده و  توسعه پوشش گياهي را برای دام به همراه دارد.

** اثربخشی ساماندهی و مدیریت چرای دام بر مراتع کشور

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی در ادامه خاطر نشان کرد: ساماندهی و مدیریت چرای دام علاوه بر اینکه می تواند موجب افزايش توليد در علوفه و محصولات فرعي شود بلکه سبب جلوگيري از فرسايش خاك و مهار سيلاب‌هاي مخرب، حفظ ذخائر ژنتيكي گونه‌هاي گياهي مطلوب و در نهایت شناسایی متخلفین و اعمال برخورد قانونی با آن ها می شود

ترحم بهزاد در این جلسه اثرات ناشی از اجرای پروژه مدیریت چرا، کنترل و ساماندهی کوچ را بهره‌برداری پایدار مراتع و حفظ منابع آب و خاک و پوشش گیاهی برشمرد و تصریح کرد: مدیر یت مطلوب در حوزه مراتع علاوه بر تعدیل بحران های ناشی از خشکسالی، گرد و غبار و سیل  می تواند امنیت زیستی مانند: تأمین آب، غذا، هوا، سلامت، اشتغال، حفظ ذخایر ژنتیکی را نیز به همراه داشته باشد.

مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه، نظارت در اجرای پروژه مدیریت چرا و ساماندهی کوچ را امری لازم و ضروری  دانست و خاطر نشان کرد: عدم نظارت بر این پروژه باعث برهم خوردن نظم بهره‌برداری از مراتع و رواج تخلفات مرتعداری، برهم خوردن اقتدار سازمانی در انجام وظایف حاکمیتی و سپس موجب ارائه آمار و عملکرد ساختگی و غیر واقعی، عدم موفقیت در دستیابی به اطلاعات صحیح مورد نیاز برای برنامه‌ریزی های مدیریتی خرد و کلان، تخریب غیر قابل برگشت مراتع و محقق نشدن حقوق دولتی خواهد شد.

**وجود اسناد بالا دستی در اجرای پروژه مدیریت مراتع و ساماندهی کوچ

بهزاد همچنین اضافه کرد: برای اجرایی شدن این پروژه قوانین و اسناد بالادستی  قابل توجهی وجود دارد که  از آن جمله می توان به قانون حفاظت و بهره برداری، آئین نامه اجرایی تبصره ا ماده 47 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده 18 قانون نظام جامع دامپروری، ماده 29 برنامه احکام دائمی کشور، ماده 14 قانون افزایش بهره‌وری اشاره نمود .

مدیرکل دفتر امور مراتع  ممیزی و شناسایی بیش از یک میلیون خانوار مرتعدار در سطح 82.2 میلیون هکتار عرصه های مرتعی و بسترسازی برای موضوعات حاکمیتی با اهمیتی چون اخذ عوارض چرای دام، تهیه و اجرای طرح مرتعداری و رعایت حقوق بهره‌برداران در طرح های عمومی و عمرانی مختلف و جلب مشارکت بهره برداران را یک ظرفیت برای بخش مرتع نامبرد.

ترحم بهزاد در ادامه به چالش های اساسی بخش مرتع اشاره کرد و یادآورشد: عمدتاً چالش هایی که در بخش مراتع وجود دارد و بعضاً به عنوان نقطه ضعف تلقی می شود از خارج از سازمان نشأت می‌گیرد و محدودیت‌هایی است که این سازمان با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند که از جمله آن می توان به کم توجهی به اهمیت اکوسیستم مرتع و مشارکت مرتعداران در تنظیم قوانین و برنامه‌های توسعه کشور، عدم همكاري ساير ارگان‌ها در اجرای وظایف ذاتی مرتبط با امور خدمات‌رسانی، فرهنگ سازی، سرمایه گذاری، اشتغال و غیره، وجود دیدگاه مردم داری به جای مرتع‌داری در محاکم قضایی و در تصمیم گیری برای پرونده‌های تخلف و عدم تحقق رعایت حقوق بهره‌برداران سامان‌های عرفی واقع در مناطق چهارگانه محیط زیست و در نتیجه سردرگمی در مدیریت این مراتع اشاره کرد.

بهزاد همچنین یاد آور شد: تغییرات اقلیمی، خشکسالی و کاهش توان بازیابی طبیعی مراتع و خلاء موجود بین زمان بهره‌برداری مجاز از مراتع ییلاقی و قشلاقی) و عدم تناسب اعتبارات، امكانات و نيروي متخصص با سطح وسیع و صعب العبوری مراتع را بخش دیگر از چالش ها و مشکلات بخش مراتع نامبرد.

**راهکارها و پیشنهادات

تبیین جایگاه مرتع در بخش قانون گذاری و قرارگاه‌های مرتبط با امنیت غذایی کشور، تشکیل شورای ملی مدیریت چرا و ساماندهی کوچ در راستای ایجاد دیدگاه فرا وزارتخانه‌ای در امر مدیریت مراتع کشور و جلب مشارکت بهره‌برداران، تقویت اعتبارات و تجهیزات متناسب با سطح و سختی کار در مراتع، جذب نیروهای متخصص  ومتناسب با پست‌های سازمانی تعریف شده، آموزش و فرهنگ سازی در راستای حفظ و صیانت از عرصه‌های منابع طبیعی در رسانه‌های پر مخاطب، تأمین علوفه، آب و نهاده‌های دامی به مقدار کافی و متناسب با نیاز تولید گوشت کشور در زمان مناسب به منظور جلوگیری از کوچ زودهنگام و بهره‌برداری غیرمجاز از مرتع علی الخصوص در خلاء زمانی بین ییلاق و قشلاق و بالعکس و توجه ویژه استانداران به مدیریت پایدار مرتع و جدیت و تداوم در تشکیل کارگروه استانی مدیریت چرا، کنترل پروانه چرای دام و ساماندهی کوچ و پیگیری اجرای مصوبات آن از جمله مباحثی بود که ترحم بهزاد مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان مناع طبیعی و آبخیزداری کشور امروز دوشنبه نهم بهمن ماه در جلسه کارگروه ملی مدیریت بهره برداری از مراتع، کنترل و ساماندهی چرای دام به عنوان راهکارهای اساسی در بهتر شدن اجرای پروژه مدیریت چرا ارائه کرد.

براساس این گزارش، در این جلسه وبیناری معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان، مدیرکل، معاونین و کارشناسان دفتر امور مراتع، مدیر کل دفتر آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی، روابط عمومی و امور بین‌الملل، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی سازمان، مدیران کل، معاونین فنی، روسای ادارات مرتع منابع طبیعی و آبخیزداری استان ها، فرماندهان یگان حفاظت منابع طبیعی استان ها، رئیس و نماینده کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی سراسری مرتعداران ایران، مشاور و مدیر دفتر بهسازی در امور تولیدات دامی، کارشناسان سازمان امور عشایر ایران، مدیران کل امور عشایر استان‌های کشور حضور داشتند.